تربیم عنصری فلزی از گروه عناصر نادر خاکی به رنگ خاکستری نقره ای بوده و خمیری شکل می باشد که با ساختار هگزاگونال متبلور می شود و به راحتی با چاقو بریده می شود . این عنصر در سال 1843 توسط Carl Mosander دانشمند سوئدی کشف گردید . این عنصر در سریت – گادولینیت و مونازیت یافت می شود .
تربیم یکی از عناصر گروه عناصر کمیاب لانتانیدها است. این عنصر در کانی های سریت، گادولینیت و دیگر کانیهای همراه با عناصر کمیاب یافت می شود. فرم تجاری این عنصر در کانی مونازیت یافت می شود. و حدود 3 درصد از کانی زنوتایم و و یوکسنیت از این عنصر تشکیل شده و حدود1 درصد از ترکیب اکسید تربیم در کانی تربیا یافت می شود.
تربیم در سالهای اخیر از روش تبادل یونی از عناصر کمیاب دیگر جداسازی می شد. از دیگر روشهای تولید این عنصر واکنش کلرید بی آب یا فلورید بی آب با فلز کلسیم در در بوته تانتالیم است. کلسیم و تانتالیم می توانند ناخالصیها را از بین ببرند و دوباره ذوب شوند.
تربیم در هوا پایدار است. فلزی نقره ای خاکستری است و چکش خوار و دارای قابلیت مفتول پذیری است. نرم است و به راحتی با چاقو بریده می شود. دو حالت کریستاله از این عنصر شناخته شده است که در درجه حرارت 1289 به یکدیگر تبدیل می شوند. تعداد 21 ایزوتوپ با جرم اتمی 145 تا 165 گرم از این عنصر وجود دارد. اکسید این عنصر به رنگ قهوه ای یا خرمایی تیره است.
ترکیب بورات تربیم سدیم در دستگاههای نیمه هادی استفاده می شود. از اکسید این عنصر برای رنگ سبز تلویزیون استفاده می شود. همچنین این عنصرهمراه با اکسید زیرکونیم یک کریستال پایدار می سازد که برای اتصالات پیل سوختی با درجه حرارت بالا کاربرد دارد.
قیمت این عنصر با خلوص 99.9 درصد حدود 30 دلار در گرم است.
تربیم به مقدار کمی سمی می باشد بنابراین در موقع استفاده از آن باید دقت لازم را به عمل آورد.





اثرات تربیم بر روی سلامتی
تربیم یکی از عناصر شیمیایی کمیاب است که در وسایل خانه مانند تلویزیون رنگی، لامپهای فلورسنت، لامپهای ذخیره انرژِی و شیشه به کار می رود. کلیه عناصر شیمیایی نادر ویژگیهای نسبتا مشابهی دارند.
تربیم به ندرت و به مقدار کم در طبیعت یافت می شود. تربیم تنها در دو نوع کانسار یافت می شود. با توجه به این که تربیم برای تولید کاتالیزورها و صیقل دادن شیشه مناسب است، کاربردهای آن در حال افزایش است.
وجود تربیم در محیط کار خطرناک است زیرا گاز آن با هوا استنشاق می شود و باعث انسداد ریه می شود به ویژه اگر برای مدتی طولانی مورد استنشاق شود. به علاوه تربیم باعث ایجاد سرطان در انسان می شود و استنشاق آن احتمال بروز سرطان را افزایش می دهد. در نهایت وقتی در بدن انسان تجمع یابد، برای کبد خطرناک است.

اثرات زیست محیطی تربیم
تربیم به طرق مختلف و عمدتا در اثر صنایع تولید کننده نفت، در محیط پراکنده می شود. به علاوه وقتی لوازم منزل دور ریخته می شوند، تربیم وارد محیط زیست می شود. تربیم به تدریج در خاک تجمع می یابد و در نهایت غلظت آن در بدن انسان، جانوران و ذرات خاک افزایش می یابد.
در جانوران آبزی تربیم باعث آسیب غشای سلولی می شود که روی تولید مثل و عملکرد سیستم عصبی اثر منفی دارد.






خواص فیزیکی و شیمیایی عنصر تربیم :
عدد اتمی: 65
جرم اتمی: 9254/158
نقطه ذوب : C° 1356
نقطه جوش: C°3230
شعاع اتمی :Å 2.51
ظرفیت: 3
رنگ: سفید نقره ای
حالت استاندارد: جامد در دماي 298 درجه کلوين
نام گروه: لانتانيدها
انرژی یونیزاسیون: Kj/mol 565.8
شکل الکترونی: Xe6s24f9
شعاع یونی : Å 0.923
الکترونگاتیوی: 2/1
حالت اکسیداسیون: 3
دانسیته: 219/8
گرمای فروپاشی: Kj/mol10.8
گرمای تبخیر: Kj/mol 330.9
گرمای ویژه: J/g Ko 0.18
دوره تناوبی:6

شماره سطح انرژی : 6
اولین انرژی : 2
دومین انرژی : 8
سومین انرژی : 18
چهارمین انرژی : 27
پنجمین انرژی : 8
ششمین انرژی : 2
ایزوتوپ :
ایزوتوپ نیمه عمر
Tb-151 17.61 ساعت
Tb-155 5.3 روز
Tb-156 5.3 روز
Tb-157 110.0 سال
Tb-158 180.0 سال
Tb-159 پایدار
Tb-160 72.3 روز
Tb-161 6.91 روز
Tb-162 7.6 دقیقه

اشکال دیگر :
دی هیدرید تربیم TbH2 و تری هیدرید تربیم TbH3
دی اکسید تربیم TbO2 و هپتا اکسید تترا تربیم Tb4O7
کلرید تربیم TbCl3

منابع : با دیگر عناصر کمیاب زمین یافت می شود و در کانی های مونازیت و باستنازیت نیز پیدا می شود .

کاربرد : در آلیاژها ، پیلهای سوختی ، لیزر و تولید وسایل الکترونیکی( تلویزیون های رنگی ) استفاده می شود .